Հայաստանի կառավարությունը պայմանագիր է կնքել ամերիկյան Mercury Public Affairs լոբբիստական և հանրային կապերի կազմակերպության հետ, որը նախկինում ներկայացրել է Թուրքիայի դեսպանատունը Վաշինգտոնում։
ԱՄՆ արդարադատության նախարարության Օտարերկրյա գործակալների գրանցման մասին օրենքի (FARA) հիման վրա ներկայացված հաշվետվության համաձայն՝ Հայաստանի դեսպանատան հետ համագործակցությունը սկսել է 2025 թվականի ապրիլի 1-ին։
Yerevan.Today-ի ուսումնասիրությունների համաձայն՝ Mercury-ն երկար տարիներ ծառայություններ է մատուցել Թուրքիայի կառավարությանը՝ ներառյալ հանրային կապերի, մեդիա խորհրդատվության և քաղաքական ազդեցության ոլորտներում։ 2020 թվականի փետրվարին ընկերությունը Թուրքիայի Վաշինգտոնում գտնվող դեսպանատան հետ կնքել է մեկ միլիոն դոլար արժողությամբ պայմանագիր՝ որպես օտարերկրյա գործակալ գրանցվելով ԱՄՆ արդարադատության նախարարությունում։
Բացի այդ, Mercury-ն համագործակցել է թուրք-ամերիկյան բիզնես խորհուրդների հետ, ինչպիսիք են Turkish-U.S. Business Council (TAIK) և American-Turkish Council (ATC), որոնք հաճախ դիտարկվում են որպես Թուրքիայի կառավարության ազդեցության գործիքներ։
44-օրյա պատերազմի ընթացքում՝ 2020 թվականի սեպտեմբեր-հոկտեմբերին, Mercury Public Affairs ընկերությունը շարունակում էր իր համագործակցությունը Թուրքիայի կառավարության հետ՝ որպես նրա լոբբիստական ներկայացուցիչ ԱՄՆ-ում։ Ըստ 2020 թվականի փետրվարին կնքված պայմանագրի՝ Mercury-ն պարտավորվել էր օգնել Թուրքիային՝ կապ հաստատելու քաղաքական որոշում կայացնողների հետ և տրամադրել մեդիա խորհրդատվություն:
Համագործակցության դադարեցում՝ հայկական համայնքի ճնշման արդյունքում
2020 թվականի հոկտեմբերին՝ Արցախյան պատերազմի ժամանակ, Mercury-ն դադարեցրեց իր պայմանագիրը Թուրքիայի կառավարության հետ։ Այս որոշումը կայացվեց հայկական սփյուռքի, հատկապես ԱՄՆ-ի հայկական համայնքի, ինչպես նաև Կալիֆոռնիայի նահանգային և տեղական պաշտոնյաների ճնշման արդյունքում։ Նրանք քննադատում էին ընկերությանը՝ Թուրքիայի կողմից Ադրբեջանի աջակցությանը և Հայոց ցեղասպանության ժխտմանը նպաստելու համար։
Չնայած Mercury-ն դադարեցրեց իր պաշտոնական կապերը Թուրքիայի կառավարության հետ, այն շարունակեց համագործակցել Turkish-U.S. Business Council-ի հետ, որը 2014 թվականից գտնվում է Թուրքիայի կառավարության վերահսկողության ներքո։
Քաղաքական գործիչներ և պաշտոնյաներ
Փոլ Կրեկորյան — Լոս Անջելեսի քաղաքային խորհրդի անդամ, ով նախաձեռնեց նամակ՝ Mercury-ին՝ կոչ անելով դադարեցնել Թուրքիայի հետ համագործակցությունը։ Նամակին միացան խորհրդի բոլոր 15 անդամները։
Էնթոնի Պորտանտինո — Կալիֆոռնիայի նահանգային սենատոր, ով նույնպես նամակով դիմեց Mercury-ին՝ պահանջելով դադարեցնել Թուրքիայի հետ կապերը։
Էնթոնի Ռենդոն — Կալիֆոռնիայի նահանգային ժողովի խոսնակ, ով 16 այլ օրենսդիրների հետ միասին ստորագրեց նամակ՝ Mercury-ին՝ սպառնալով դադարեցնել համագործակցությունը, եթե ընկերությունը չդադարեցնի Թուրքիայի ներկայացուցչությունը։
Քեթրին Բարջեր և Հիլդա Սոլիս — Լոս Անջելեսի շրջանի վերահսկիչներ, ովքեր նույնպես նամակով դիմեցին Mercury-ին՝ պահանջելով դադարեցնել Թուրքիայի հետ կապերը։
Հասարակական կազմակերպություններ
Ամերիկայի Հայ Դատի Հանձնախումբ (ANCA) — Կազմակերպության գործադիր տնօրեն Արամ Համբարյանը (Aram Hamparian) ակտիվորեն մասնակցեց Mercury-ի դեմ քարոզարշավին՝ կազմակերպելով բողոքի ակցիաներ և կոչ անելով ընկերության հաճախորդներին դադարեցնել համագործակցությունը, եթե Mercury-ն շարունակի ներկայացնել Թուրքիային։
Ամերիկայի Հայկական համաժողով (Armenian Assembly of America) — Միացավ ANCA-ի նախաձեռնություններին՝ մասնակցելով բողոքի ակցիաներին և աջակցելով Mercury-ի դեմ ուղղված ճնշումներին։
Բացի պաշտոնական նամակներից և բողոքի ակցիաներից, Լոս Անջելեսի Համայնքային Քոլեջների Շրջանային Խորհուրդը (Los Angeles Community College District) հայտարարեց, որ կսկսի իր պայմանագրի 30-օրյա լուծարման գործընթացը, եթե Mercury-ն չդադարեցնի Թուրքիայի ներկայացուցչությունը։
Ճնշումների արդյունքում, 2020 թվականի հոկտեմբերի 23-ին, Mercury Public Affairs-ը հայտարարեց, որ դադարեցնում է Թուրքիայի կառավարության հետ իր պայմանագիրը։ Այս որոշումը դիտարկվեց որպես կարևոր հաղթանակ ամերիկահայ համայնքի և մարդու իրավունքների պաշտպանների համար։
«Զարմանալի է», որ նման հսկայական և ազդեցիկ Սփյուռք ունեցող երկրի իշխանությունները դիմում են Թուրքիայի հետ սերտորեն համագործակցած լոբբիստական կզակերպություններին՝ խորհրդատվական ծառայություններ մատուցելու համար:
Yerevan.Today-ը նաև կապ հաստատեց վարչապետի մամուլի քարտուղար Նազելի Բաղդասարյանի հետ՝ փորձելով տեղեկություններ ստանալ կազմակերպության հետ կնքված պայմանագրի և վերջինիցս ակնկալվող ծառայութնունների մասին, սակայն Բաղդասարյանը խնդրեց գրավոր դիմել՝ չպատասխանելով անգամ հարցին, թե որքանո՞վ է տեղեկությունը համապատասխանում իրականությանը:
Գրավոր հարցման պատասխանն ստանալու դեպքում հավելյալ կտեղեկացնենք:
2021 թվականի նոյեմբերի 10-ին Mercury Public Affairs-ի՝ Թուրքիայի հետ ծավալած գործունեության և դրա մասնակի դադարեցման մասին հանգամանալից հոդված էր ներկայացրել «Կալիֆորնիա կուրիեր» թերթի հրատարակիչ և խմբագիր, «Լինսի» հիմնադրամի փոխնախագահ Հարութ Սասունյանը:
Հիմնական աղբյուրներ՝ Politico.com, Ancawr.org, Zartonk Media, Usatoday.com