Лицо без памяти: о политической двуличности и забвении Победы
Сегодня, когда мы отмечаем 80-летие Великой Победы, праздник, священный для всех народов, воевавших плечом к плечу против нацизма, особенно остро ощущается ложь и фальшь, звучащая из уст некоторых армянских политиков. Оказавшись в Москве — то ли по убеждению, то ли по расчету — эти люди, ещё недавно активно выступавшие против России и всего советского, неожиданно заговорили о «вечной дружбе» и даже начали цитировать… Иосифа Сталина. Точнее — не просто цитировать, а использовать его высказывания как щит и оправдание своего нового курса.
Это те самые фигуры, которые в Ереване преклонялись перед памятниками идеологическим противникам СССР и России. Те, кто десятилетиями клеймил советское наследие, принижая роль Армении в общей Победе и выставляя союзническое прошлое как «колониальную травму».
Сегодня они пытаются примерить на себя другую маску — пророссийскую, патриотическую, даже «историческую». Но память — упрямая вещь.
Позвольте напомнить: где вы были, когда первый президент Армении Левон Тер-Петросян отменил официальное празднование 9 Мая? Где была ваша совесть, когда по его указу был погашен Вечный огонь — символ памяти десятков тысяч армян, павших на фронтах Великой Отечественной войны? Это был не просто административный жест — это было идеологическое предательство. И тогда вы молчали. Или, быть может, аплодировали.
А сегодня вы заговорили о «вкладе Армении», о «наследии Победы», о «геополитических реалиях»? Нет. Это не переосмысление. Это банальное приспособленчество, маскировка под меняющийся политический ветер.
Память о Победе — это не декорация и не инструмент политического выживания. Это — фундамент. И те, кто однажды плюнул на этот фундамент, не имеют морального права снова на него опираться.
80 лет Победы — повод не только для торжества. Это момент внутреннего экзамена. На честность. На достоинство. На историческую правду.
Հիշողություն չունեցող դեմք. քաղաքական երկերեսանիության և Հաղթանակի մոռացման մասին
Այսօր, երբ մենք նշում ենք Մեծ Հաղթանակի 80-ամյակը՝ տոն, որը սուրբ է բոլոր այն ժողովուրդների համար, որոնք ուս ուսի պայքարել են նացիզմի դեմ, հատկապես սուր է զգացվում սուտն ու կեղծիքը, որոնք հնչում են որոշ հայ քաղաքական գործիչների շուրթերից։ Նրանք, ովքեր դեռ երեկ ակտիվորեն հանդես էին գալիս Ռուսաստանի և խորհրդային անցյալի դեմ, այսօր հայտնվելով Մոսկվայում՝ հանկարծ խոսում են «հավերժ բարեկամության» մասին և նույնիսկ սկսում են մեջբերել… Իոսիֆ Ստալինին։ Ավելի ճիշտ՝ ոչ թե պարզապես մեջբերում են, այլ օգտագործում են նրա խոսքերը որպես վահան և արդարացում իրենց նոր դիրքավորման համար։
Սրանք հենց այն դեմքերն են, ովքեր Երևանում խոնարհվում էին ԽՍՀՄ-ի և Ռուսաստանի գաղափարական հակառակորդների հուշարձանների առջև։ Նրանք, ովքեր տասնամյակներով պախարակել են խորհրդային ժառանգությունը, նսեմացրել Հայաստանի դերը Հաղթանակում և ներկայացրել դաշնակցային անցյալը որպես «գաղութային տրավմա»։
Այսօր նրանք փորձում են կրել այլ դիմակ՝ ռուսամետ, հայրենասիրական, անգամ «պատմական»։ Բայց հիշողությունը՝ համառ ու չմոռացող բան է։
Թույլ տվեք հիշեցնել՝ որտեղ էիք դուք, երբ Հայաստանի առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը չեղարկեց Մայիսի 9-ի պաշտոնական տոնը։ Որտե՞ղ էր ձեր խիղճը, երբ նրա հրամանով մարեց Հավերժական կրակը, այն կրակը, որը խորհրդանշում է Հայրենական մեծ պատերազմի ճակատներում ընկած տասնյակ հազարավոր հայերի հիշատակը։ Դա պարզապես վարչական որոշում չէր — դա գաղափարական դավաճանություն էր։ Եվ դուք այդ ժամանակ լռեցիք։ Կամ՝ գուցե ողջունեցիք։
Իսկ այսօր խոսում եք «Հայաստանի ներդրման», «Հաղթանակի ժառանգության», «աշխարհաքաղաքական իրողությունների» մասին՞։ Ոչ։ Դա վերարժևորում չէ։ Դա պարզ հարմարվողականություն է, հերթական փորձ — ձուլվելու փոփոխվող քամուն։
Հաղթանակի հիշողությունը դեկորացիա չէ։ Դա քաղաքական գոյատևման գործիք չէ։ Դա՝ հիմք է։ Իսկ նրանք, ովքեր երբևէ թքել են այդ հիմքի վրա, բարոյական իրավունք չունեն նորից կանգնել դրա վրա։
80 տարվա Հաղթանակ — դա ոչ միայն տոն է։ Դա ներքին քննություն է։ Անձնազոհության, արժանապատվության, պատմական ճշմարտության հանդեպ։